Blog

Spelen moet je leren

Voor volwassenen lijkt spelen iets vanzelfsprekends: kinderen spelen immers gewoon, uit zichzelf. Toch blijkt uit onderzoek dat spelen niet alleen een natuurlijke behoefte is, maar ook een vaardigheid die kinderen stap voor stap ontwikkelen.

Sommige kinderen lijken moeiteloos in hun spel te duiken, terwijl anderen juist wat hulp nodig hebben. In deze blog leest u waarom spelen een leerproces is en hoe u uw kind daarbij kunt ondersteunen.

Spelen gaat niet altijd vanzelf

Hoewel kinderen een natuurlijke drang hebben om te spelen, vraagt het vermogen om echt zelfstandig, creatief en gevarieerd te spelen vaak oefening en ondersteuning. Verschillende factoren kunnen invloed hebben op de manier waarop een kind speelt:

  • Persoonlijkheid: Sommige kinderen zijn van nature onderzoekend en fantasierijk, anderen wat voorzichtiger of afwachtender.
  • Ervaring: Kinderen die van jongs af aan veel ruimte krijgen om vrij te spelen, ontwikkelen vaak sneller hun speelsheid.
  • Omgeving: Een rijke, uitnodigende omgeving met voldoende materialen en ruimte maakt het makkelijker om te spelen.
  • Begeleiding: De manier waarop volwassenen omgaan met spel kan stimuleren of juist beperken.

Fases van spelontwikkeling

De ontwikkeling van spel verloopt vaak in fases, die elkaar kunnen overlappen:

  1. Sensomotorisch spel (0-2 jaar)
  • Spel dat draait om het ontdekken van de wereld met de zintuigen en beweging.
  • Voorbeelden: dingen vastpakken, voelen, in de mond stoppen.
  1. Parallel spel (2-3 jaar)
  • Kinderen spelen naast elkaar zonder echt samen te spelen.
  • Ze observeren anderen en imiteren gedrag.
  1. Associatief spel (3-4 jaar)
  • Kinderen beginnen te communiceren tijdens het spelen.
  • Er ontstaan eenvoudige vormen van samenwerking.
  1. Coöperatief spel (vanaf 4 jaar)
  • Kinderen maken afspraken, verdelen rollen en spelen echt samen.

Deze fases laten zien dat spelen zich ontwikkelt en dat kinderen vaardigheden stap voor stap opbouwen.

De rol van vrij spel

Vrij spel, waarbij kinderen zelf kiezen wat ze doen, is onmisbaar in dit leerproces. Door vrij te spelen, ontdekken kinderen hun interesses, leren ze keuzes maken en ontwikkelen ze zelfvertrouwen.

Het is belangrijk om kinderen niet te veel te sturen. Hoewel thema-activiteiten en georganiseerde spellen waardevol kunnen zijn, moet er ook ruimte zijn voor spel zonder vooraf bepaald doel of resultaat.

Wat als een kind moeite heeft met spelen?

Sommige kinderen vinden het lastig om zelfstandig te spelen. Mogelijke oorzaken kunnen zijn:

  • Gebrek aan ervaring met vrij spel
  • Onzekerheid of faalangst
  • Overprikkeling door te veel speelgoed of drukke omgevingen

In zulke gevallen helpt het om stap voor stap te ondersteunen:

  • Creëer een overzichtelijke speelplek met weinig maar inspirerende materialen.
  • Speel samen en trek u daarna langzaam terug.
  • Bied open materialen aan zoals blokken, verkleedkleren of tekenspullen.
  • Geef tijd en ruimte: zelfstandig spelen ontstaat niet van de ene op de andere dag.

Invloed van de omgeving

Een speelvriendelijke omgeving nodigt uit tot ontdekken en leren. Denk aan:

  • Buitenruimtes waar kinderen kunnen rennen, klimmen en vies worden.
  • Materialen die niet één vast gebruik hebben, zoals doeken, kartonnen dozen en zand.
  • Volwassenen die het spel faciliteren zonder het over te nemen.

Door een rijke omgeving te bieden, stimuleert u de speelse ontwikkeling van uw kind.

Risicovol spel

Kinderen hebben behoefte aan uitdaging en avontuur. Risicovol spel — zoals klimmen, rennen of balanceren — helpt hen grenzen verkennen en inschatten.

Ondersteun uw kind hierin door risico’s niet te vermijden, maar samen te kijken hoe iets veilig kan worden aangepakt. Dit versterkt niet alleen de motoriek, maar ook het zelfvertrouwen en probleemoplossend vermogen.

Spelen is de basis van de toekomst

Spelen is veel meer dan vermaak. Het vormt de basis voor belangrijke vaardigheden zoals creativiteit, samenwerken, zelfregulatie en doorzettingsvermogen.

Kinderen die volop kansen krijgen om te spelen, ontwikkelen zich vaak veerkrachtiger en flexibeler. Ze leren omgaan met tegenslag, denken out-of-the-box en bouwen sociaal-emotionele vaardigheden op waar ze hun leven lang profijt van hebben.

Spelen bij de spelende kinderopvang

Bij De Spelende Kinderopvang in Tilburg weten we hoe belangrijk spel is voor de ontwikkeling van kinderen. Daarom creëren we een veilige, inspirerende omgeving waarin kinderen de ruimte krijgen om vrij te spelen, te ontdekken en samen te werken. Onze pedagogisch medewerkers observeren en ondersteunen het spel op een manier die past bij de ontwikkelingsfase van elk kind. We stimuleren zelfstandigheid, creativiteit en sociale interactie, zodat elk kind op zijn of haar eigen manier kan groeien.

De Spelende Kinderopvang Tilburg is met zes locaties verspreid door de stad dé kinderopvang van Tilburg. Hierdoor is er altijd een kinderopvang bij u in de buurt en hoeft u nooit ver te rijden. U kunt bij ons terecht voor dagopvang, peuteropvang en buitenschoolse opvang (BSO). Met onze blogs willen wij ouders inspireren en tips geven om het leven van hun kindje en zichzelf makkelijker te maken. We hopen dat je inspiratie hebt kunnen halen uit deze blog over spelen moet je leren.

Lees ook onze andere blogs over spelen!
Vond je dit een leuke blog over spelen? We hebben nog meer blogs geschreven over spelen, bekijk ze hier: